“Niets is meer waard dan het leven van een kind.”  Tegenover de wereldleiders die samengekomen waren in het Vaticaan voor de eerste wereldwijde Top over Kinderrechten op maandag 3 februari 2025, herhaalde Paus Franciscus zijn vurig pleidooi voor de bescherming van kinderen die slachtoffer zijn van conflicten, armoede, migratie en van de “wegwerpcultuur”, waaronder ook abortus en verwaarlozing en hij drong aan op de dringende noodzaak om naar hen te luisteren. 

“Hou van hen en bescherm hen” is het thema van dit gebeuren waar panelleden van over de hele wereld een oproep doen om kinderen te beschermen tegen geweld en uitbuiting, toegankelijkheid tot hulpmiddelen, toegang tot onderwijs en gezondheidszorg en het recht om in een familie op te groeien. 

Kinderen, slachtoffers van oorlogen 

In zijn toespraak vroeg Paus Franciscus aandacht voor de aanhoudende strijd die kinderen wereldwijd moeten leveren.  Want, zo benadrukte hij, ondanks de globale vooruitgang, lijden kinderen nog steeds onder armoede, oorlogen, gebrek aan onderwijs, onrecht en uitbuiting. 

De Paus belichtte de bijzonder erbarmelijke omstandigheden waarin kinderen moeten leven in oorlogsgebieden en verarmde regio’s, maar hij onderstreepte dat zelfs in rijkere gemeenschappen de kinderen kwetsbaar zijn vooral door mentale gezondheidsproblemen, geweld en sociale uitsluiting. 

“Nog meer dan in het verleden, hebben scholen en gezondheidswerkers te maken met kinderen die al vele moeilijkheden ondervinden, die met angsten kampen of depressies doormaken, met jongeren die agressief gedrag vertonen of zichzelf verminken.  Maar er is nog een bijkomend probleem.  Door de cultuur van het streven naar efficiëntie wordt de kindertijd beschouwd als iets uit de periferie van het bestaan, net trouwens als de oude dag.” 

De Paus merkt op dat jongeren die symbool zouden moeten staan voor hoop, in toenemende mate worstelen met wanhoop en gebrek aan optimisme voor de toekomst.  Dit is “triestig en verontrustend”. 

Een van de meest alarmerende kwesties is de verwoestende impact die oorlog heeft voor de kinderen.  “Wat we tragisch genoeg omzeggens dagelijks zien de laatste tijd is het doden van kinderen onder een bommenregen, opgeofferd aan de idolen van de macht, aan ideologieën, nationale belangen.  Dit is onaanvaardbaar.” 

Slachtoffers van ‘pathologisch egoïsme’ 

De Paus klaagt het zogenaamde ‘pathologisch egoïsme’ aan in ontwikkelde landen waar kinderen vaak slachtoffer zijn van misbruik, verwaarlozing of zelfs kindermoord begaan door dezelfde mensen die hen zouden moeten beschermen. 

Opnieuw veroordeelt hij de dood van jonge migranten nu talloze kinderen sterven op zee, in woestijnen of tijdens gevaarlijke verre verplaatsingen gedreven door wanhoop.  Ook dit is ‘onaanvaardbaar’, zegt hij. 

“Een gestolen kindertijd is een stille schreeuw die de fouten aanklaagt van het economisch systeem, de moordende effecten van oorlog, het gebrek aan degelijke medische zorg en aan onderwijs”, benadrukte de Paus.  Hij waarschuwde ook tegen het ongevoelig worden voor deze tragedies. “waarbij het edelste in het mensenhart verloren gaat: barmhartigheid en mededogen.” 

De gesel van kinderhandel, kinderslavernij en kindermisbruik 

Paus Franciscus vervolgt met ons te herinneren aan het lijden van kinderen die ontheemd zijn en vermeldt ontstellende cijfers in de statistieken: meer dan 40 miljoen kinderen zijn ontheemd door conflicten en 100 miljoen kinderen hebben geen dak boven het hoofd.  Hij veroordeelt kind slavernij, dwangarbeid, kinderhandel, misbruik en kind huwelijken en citeert daarbij de trieste realiteit dat 160 miljoen kinderen slachtoffer zijn van deze onrechtvaardige praktijken. 

Verder vroeg hij aandacht voor de 150 miljoen ‘onzichtbare’ kinderen die bij hun geboorte niet werden geregistreerd en die, omdat ze geen wettelijke identiteit kunnen bewijzen, kwetsbaar zijn voor misbruik en uitbuiting.  “Dit fenomeen van niet-vergeelde minderjarigen komt steeds vaker voor en is een groeiend en ernstig probleem”, zo zei hij en hij verwees naar de Rohingya kinderen die vluchten uit Myanmar. 

“Spijtig genoeg,” stelde de Paus vast, “wordt de uitbuiting van kinderen een zich steeds herhalende geschiedenis” in oorlogstijd, zoals oudere mensen die oorlogen overleven ons vertellen.  “Als we luisteren naar deze kinderen die vandaag met geweld, uitbuiting of onrecht te maken hebben, dan betekent dit een versterking van onze ‘nee’ tegen oorlog,” merkte de Paus op. 

De moordende praktijk van abortus aangevuurd door de “wegwerpcultuur” 

In bijzonder sterke bewoordingen sprak de Paus zijn veroordeling uit van de “wegwerpcultuur”, waarbij een mensenleven, ook het ongeboren leven, zonder erover na te denken, wordt weggegooid.  In de naam van deze wegwerpmentaliteit, waarbij de mens almachtig wordt, wordt het ongeboren leven opgeofferd door de moordpraktijk van de abortus, die,” zo benadrukte de Paus, “de bron van hoop voor de gehele mensheid wegknipt.” 

Luisteren naar kinderen om hoop op te bouwen voor een betere toekomst 

Paus Franciscus spoorde de wereldleiders aan te luisteren naar kinderen, niet enkel door hun woorden, maar ook door hun stilte, hun uitdrukkingen en hun ervaringen.  “Met hun blik en met hun stiltes spreken zij ook tot ons, dus laat ons naar hen luisteren!” drong hij aan. 

“Hoe belangrijk is het om te luisteren, want we moeten beseffen dat jonge kinderen ons begrijpen, ons herinneren en tot ons spreken.” 

Hij sprak zijn hoop uit dat deze Wereldtop door het Vaticaan uitgenodigd, zou bijdragen tot een betere wereld voor kinderen.  Hij bevestigde opnieuw de morele plicht om kinderen en hun rechten en ook hun dromen in het middelpunt te zetten van de globale bezorgdheden.  Tot besluit moedigde Paus Franciscus de deelnemers aan goed gebruik te maken van de kansen die deze ontmoeting aanreikt en zei ook te hopen dat hun bijdragen zullen helpen om een betere wereld te bouwen voor kinderen en bijgevolg voor iedereen. 

“Voor mij is het een bron van hoop dat wij hier allen samen zijn om kinderen, hun rechten, hun dromen en hun vraag voor een toekomst in het centrum van onze zorg te plaatsen.”